DVT (derin ven trombozu) toplardamar tıkanıklığı tedavisi
Derin ven nedir?
Toplardamarlar bacaklarımızdan kanı kalbe ve akciğerlere taşınmasını sağlayan damarlardır. Bacağın ana toplardamarları derindedir bu nedenle derin ven trombozu bacağın ana toplardamarlarının pıhtı ile tıkanması durumudur.
DVT (derin ven trombozu) bacak toplardamarı pıhtılaşması, tıkanması nedir?
Bacak toplardamarı tıkanması durumu venin içinin pıhtı ile dolarak kapanmasıdır. Pıhtılaşmaya bağlı olarak gelişir ve erken dönemde bu pıhtı temizlenirse toplardamar sağlıklı yapısını koruyabilir.
Pıhtılaşma neden olur?
Pıhtılaşma nedenleri: genetik olarak yatkınlık, kullanılan ilaçlar (genç kadında özellikle doğum kontrol hapları), uzun süreli hareketsizlik (uçak yolculuğu ya da ameliyat sonrası yatış), vene dışarıdan bası yapan nedenler (may-turner sendromu), toplardamara yerleştirilen kateter vs. sayılabilir. May-turner sendromu özellikle genç hastalarda DVT nedenidir solda anatomik yerleşim gereği bacak toplardamarı karın içinde atardamarın altında kalır ve ezilir, lümeni daralan vende akım yavaşlayınca pıhtılaşma olur ve ven tıkanır. Kanser hastalarında hastalığa ya da kullanılan ilaçlara bağlı pıhtılaşmaya yatkınlık vardır.
DVT geliştiğinde ne olur? Bacak damarı tıkanırsa nasıl anlarım?
Toplardamar yani ven pıhtı ile tıkandığında bacağa gelen kanın kalbe dönüşü zorlaşır ve bacakta birikir. Hastanın bacağı şişer özellikle baldır kısımında sert ve ağrılı bir şişlik olur. Normal bacak ile karşılaştırıldırığında çap artışı olur. Renk değişikliği (kızarma,morarma) oluşur. Atardamar tıkanıklığından farklı olarak ayakta soğuma olmaz ayak sıcaktır.
DVT tedavi edilmezse ne olur?
Bacak toplardamarı pıhtılaştığında kanın dönüşü zorlaşır ;ancak kan ince yan yollardan az da olsa kalbe doğru döner. Bacağın şişmesi ile kendini gösteren bu durum tıkanan toplardamarların çok olması ve karın içine doğru ciddi yayılımı olması durumunda çok ağrılı olabilir. Toplardamarların içinde kanı her seferinde 5-10 cm yukarı taşıyan kapaklar vardır. Pıhtılaşma ile bu kapaklar da açılıp kapanma özelliğini kaybeder. Erken dönemde pıhtı temizlenmezse kapaklar taşıyıcı özelliğini yitirir ve ven tekrar açılsa dahi kapaklar fonksiyon gösteremediğinden hastanın bacağı hep şiş kalır. Kapakların bozulması ile hastanın bacağı normal bacağa göre hep bir miktar daha kalın ve ödemlidir. İlerleyen yıllarda ayak bileklerinde renk değişiklikleri ve açık yaralar gelişmeye başlayabilir.
Bacak pıhtısı beyine atar mı?
DVT yani bacak pıhtısı ,toplardamar içerisindedir. Bacak pıhtısı ,kalbe ve oradan akciğere gider. Beyine pıhtı gitmez. Akciğere pıhtı atması durumu hayati tehlikesi olan bir durumdur. Pıhtı nedeniyle akciğerde yeterli olarak kan temizlenemez ve kandaki oksijen seviyesi düşer. Ciddi DVT’lerde (bacak toplardamarında pıhtı fazla ise) akciğere pıhtı atma riski yüksektir ve mutlaka tedavi edilmelidir.
DVT nasıl tedavi edilir? Bacak pıhtısı nasıl temizlenir?
Derin ven trombozu (DVT) ya da bacak toplar damarı pıhtısı iki yolla temizlenir. Pıhtı içerisine anjio yöntemi ile ince bir kateter yerleştirilir. Kateterden 24 saat boyunca pıhtı eritici ilaç yavaş yavaş verilir ve pıhtı eritilerek temizlenir. Bu yöntemde kullanılan ilacın, pıhtı eritici özelliği olduğundan yakın dönemde ameliyat olan, yakın dönmede beyin ya da mide kanaması geçirmiş ya da ileri yaşta(80 üstü) hastalarda kullanılamaz; çünkü kanamaya neden olabilir. Yerleştirilen kateterin üzerinde pıhtı boyunca uzanan delikler vardır bu kısımdan ilaç pıhtı içerisine verilir. Özel olarak bu kateter içine yerleştirilen ultrasonik ses dalagası veren ikinci bir kateterin oluşturduğu titreşim ile ilaç pıhtı içinde rahatça yayılır(ECHOS).
Pıhtı temizliğinde ikinci yöntem; trombektomi ,yani pıhtının özel bir katater ile emilerek dışarı çıkarılmasıdır. Pıhtı içerisine anjiogafi yöntemi ile ince bir kateter yerleştirilir. Pıhtı temizlemek için geliştirilen bu yeni nesil özel kateterlerin uç kısmı ,taze pıhtı içerisine girdiğinde basınçlı su püskürtür. Aynı anda jet akım ile parçalanan pıhtı, kateter içine emilerek dışarı alınır. Pıhtı bir yandan parçalanarak küçük parçalara ayrılır, diğer yandan kateter içine vakum ile emilerek dışarı alınır.
DVT tedavisi ne zaman yapılmalıdır? Bacak toplardamar tıkanması ne zaman tedavi edilmelidir? Pıhtı temizliği ne zaman yapılmalıdır?
Pıhtı, başta yumuşak vasıftadır ;ancak zaman geçtikçe serteleşmeye ve silgi kıvamı almaya başlar. Bu nedenle ne kadar erken temizlenirse tedavi şansı o kadar yüksektir. Ayrıca DVT bacak toplardamarındaki kapakçıkların duvara yapışmasına neden olarak bozduğu için erken dönemde tedavi edilmelidir.
Genelde ilk 14 gün içerisinde DVT,bacak toplardamar pıhtısı temizlenmeli ve tedavi edilmelidir.